Voor de financiële markten is het begin van een nieuw jaar vaak niet anders dan een nieuwe dag. De informatie waarop de koersen op 31 december zijn gebaseerd, is meestal ook van kracht op 1 januari. Toch is er veel onderzoek gedaan naar patronen van koersvorming op de financiële markten en bijvoorbeeld ook of er een relatie is tussen koersbewegingen en de maand of de tijd van het jaar. Zo is een veel onderzocht fenomeen het zogenaamde “januari effect”, waarbij de gedachte is dat aandelenkoersen aan het begin van het jaar profiteren van (bijvoorbeeld) instroom van nieuw geld. Ook wordt regelmatig gesproken over het wel of niet optreden van een “eindejaarsrally” op de aandelenbeurzen. Er is meermaals onderzocht of dit effect aangetoond kan worden. Zo is in een historische analyse van de S&P500 een positief effect gevonden tussen een goede koersperformance in de maand december en de koersbeweging van deze Amerikaanse aandelenindex in de voorafgaande 11 maanden. Hoe sterker de koersbeweging in de maanden januari-november was geweest, des te sterker de koersbeweging in de maand december bleek te zijn. Sowieso gaf de analyse aan dat de rendementen in de maand december voor de S&P index in de historie vaker positief zijn geweest. Echter, uit de historische analyse bleek dat in het geval de koersen met meer dan 5% waren gedaald in de periode januari-november, er in december ook vaak sprake was van een koersdaling.
Ook in de laatste weken van 2024 viel de term “eindejaarsrally” weer meerdere keren. In het licht van de bovenstaande historische analyse stonden de seinen daarvoor op groen: de koers van de S&P500 index was tot en met eind november met meer dan 25% gestegen. Echter, dit keer was er geen sprake van een goed rendement nadat er wel een mooie koersstijging was bereikt in de 11 maanden die daaraan vooraf gingen. In december daalde de koers van de index met ongeveer 2,5%. Ook de koers van de STOXX600 (600 aandelen van de grootste Europese bedrijven) daalde in december. In 2024 is daarmee geen sprake geweest van een eindejaarsrally (voor wat betreft deze indices).
Aandelenkoersen in het vierde kwartaal
De Europese index daalde met bijna 3% gedurende het vierde kwartaal. Weliswaar was het jaar 2024 een positief jaar voor Europese aandelen, maar bleven de koersstijgingen van deze categorie duidelijk achter bij die van de grote Amerikaanse aandelen. De Europese STOXX600 steeg met ongeveer 6% in 2024, ronduit ‘mager’ ten opzichte van de stijging van ruim 30% (in Euro’s) in de S&P index. (De stijging van de Amerikaanse index, uitgedrukt in USD, was door de beweging in de euro-dollar ongeveer 23%.) Een dergelijk grote stijging is natuurlijk bijzonder, maar het verschil in stijging in de twee markten blijft opmerkelijk.
Het zal u vast bekend zijn dat een van de redenen van de sterke stijging van de Amerikaanse aandelenindex gezocht moet worden in de koersbewegingen in de aandelen van technologiebedrijven. Sinds het voorjaar van 2023 is er door verschillende bedrijven gemeld dat de ontwikkeling en vraag naar toepassingen in kunstmatige intelligentie sterk is toegenomen. Hierdoor zijn omzetten en winsten van bedrijven die hierin actief zijn met forse cijfers gestegen. In onze nieuwsbrieven hebben we daar regelmatig aandacht aan besteed.
In het vierde kwartaal was er een andere factor die zorgde voor flinke koersbewegingen op de Amerikaanse beurzen (en het grote verschil met de Europese aandelen). Op 6 november waren de verkiezingen in de VS. De uitslag, de indicaties van het beleid en de voorgenomen benoemingen van bijvoorbeeld ministers onder de aankomend president hadden een positief effect op de koersen van veel aandelen en de US Dollar (en crypto).
Draai in de rentemarkten?
Ook de rentemarkten waren behoorlijk in beweging in het laatste kwartaal van 2024. Hierin speelde niet alleen de politieke factor (Amerikaanse verkiezingen) een rol, macro economische data hadden eveneens duidelijke invloed. In de tweede helft van 2024 werd de beleidsrente in zowel Europa als in de VS verlaagd. De Centrale Banken zijn hiertoe overgegaan vanwege de lagere inflatie, gecombineerd met cijfers van economische groei en werkgelegenheid. Richting jaareinde ontstond er, door de bevestiging van een relatief sterke economie in de VS, twijfel over het voortzetten van deze verlagingen. De inflatiecijfers zijn weliswaar gedaald in 2024, maar de aangekondigde plannen van Trump zouden ervoor kunnen zorgen dat de prijsstijgingen in 2025 weer op gaan lopen. Protectionisme in de vorm van importheffingen en het beperken van immigratie zullen zorgen voor hogere prijzen voor de Amerikaanse consument en krapte op de arbeidsmarkt. In hoeverre deze plannen daadwerkelijk uitgevoerd gaan worden is niet helder. Wel zorgde het ervoor dat economen rekening hielden met een minder expansief monetair beleid van de Fed, zodat de kapitaalmarktrente steeg.
In de eurozone was de situatie anders: de ECB verlaagde de rente verder. De zwakke economie was de belangrijkste reden en de gestage daling in de inflatie gaf hiervoor de ruimte. De verwachting is dat deze verlagingen voorlopig vervolgd worden. Na de onverwachte aankondiging van parlementsverkiezingen in Frankrijk in juni, was in december de val van de regering Barnier opnieuw aanleiding voor een stijging van de rente (en dalende koersen van de belangrijkste Franse aandelenindex, de CAC-40). In de jaren na de financiële crisis (vanaf 2010) is de Staatsschuld in Frankrijk opgelopen van 80% van het Bruto Binnenlands Product tot meer dan 100%. In Nederland en Duitsland is dit percentage vanaf 2010 juist gedaald, naar respectievelijk 49% en 65%. Verschillende Franse regeringen zijn niet in staat gebleken om een meer gedisciplineerd begrotingsbeleid uit te voeren. De poging van premier Barnier om een pakket bezuinigingen door te voeren van €60 miljard werd weggestemd door het parlement en zorgde voor een crisis.
Meer over overheidsschulden en begrotingen is te lezen in een separaat stuk in de nieuwsbrief.
Al met al kunnen we stellen dat het jaar 2024 een heel mooi beleggingsjaar is geweest. Aandelenmarkten stegen met bovengemiddelde percentages, waar de sterkste koersstijgingen te vinden waren in de grote (Amerikaanse) technologiebedrijven. De meeste koersen op de obligatiemarkten sloten het jaar ook met een kleine plus af.
Wat deden wij in het vierde kwartaal?
Aan het begin van het vierde kwartaal is binnen het vastrentende deel van de beleggingsportefeuilles een aanpassing gedaan. De vooruitzichten voor obligaties met een langere looptijd ten opzichte van de leningen met korte looptijden waren door de monetaire verruiming (renteverlagingen) verbeterd. Vandaar dat wij een verandering hebben doorgevoerd en een positie hebben aangekocht die bestaat uit bedrijfsobligaties met langere looptijden. Deze aankoop is gedaan door een positie in kortlopende bedrijfsobligaties te verkopen. Een vergelijking van de rendementen waarop de verschillende obligaties worden verhandeld, heeft ertoe geleid dat wij een instrument hebben geselecteerd van bedrijfsobligaties van goede kwaliteit (investment grade) die zijn uitgegeven in USD. Daarbij hebben wij het valutarisico op de USD gehedged; dat betekent dat wij de valutabeweging van de dollar ten opzichte van euro hebben afgedekt.
De verkiezingsuitslag in de VS zorgde voor een sterke beweging in de euro-dollar en voor speculaties over de beweging van de rente onder de nieuwe regering van Trump. Dit kan in de komende maanden leiden tot andere verwachtingen voor de Amerikaanse economie en de rente.
Bij de start van het kwartaal in oktober was onze visie dat het perspectief voor de verwachte rendementen op de aandelenmarkten nog steeds beter was dan die voor de obligatiemarkten. Weliswaar waren de waarderingen opgelopen; de voornamelijk positieve kwartaalcijfers van de bedrijven waren daarvoor een prima onderbouwing.
Gedurende het kwartaal is deze visie niet aangepast. In de portefeuilles zijn dan ook alleen mutaties doorgevoerd om de gewichten van de posities in lijn te brengen. Zo was de sterke koersbeweging in (daar heb je ze weer) de technologie aandelen reden om indien nodig winst te nemen en het gewicht wat te verlagen.